سمعک چیست؟
سمعک (Hearing Aid) دستگاه الکترونیک کوچک و پیشرفته‌ای است که با تقویت صدا باعث بهبود شنوایی افراد کم‌شنوا می‌شود. آن از سه قسمت اصلی (میکروفون، تقویت‌کننده و رسیور) تشکیل شده است.
در بیشتر کشورها، سمعک‌ها جزو وسایل پزشکی طبقه‌بندی می‌شوند و بر طبق قوانین و مقررات مربوط به سازمان‌های بهداشتی و درمانی آن کشور ارزیابی و نظارت می‌شوند.
بر اساس قوانین سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) دستگاه‌های تقویت‌کننده صدا از قبیل تقویت‌کننده صدا شخصی (Personal Sound Amplification Products) یا سایر دستگاه‌های ساده و معمولی تقویت‌کننده صدا را نمی‌توان تحت عنوان سمعک گوش تبلیغ و فروخت.
دستگاه‌های تقویت‌کننده صدا شخصی (PSAP) به‌منظور تقویت صداهای محیطی برای افرادی که مشکل شنوایی ندارند، طراحی شده‌اند. اما سمعک‌ها تقویت‌کننده‌های پیشرفته‌ای هستند که باتوجه‌به نوع و میزان کم‌شنوایی و همچنین سبک زندگی فرد طراحی، قالب‌گیری، تجویز و تنظیم می‌شوند.
همه سمعک‌ها با باتری (یک‌بارمصرف و قابل‌شارژ) کار می‌کنند. اکنون، بیشتر از سمعک‌هایی که با باتری سمعک یک‌بارمصرف کار می‌کنند استفاده می‌شود، اما سمعک‌های شارژی نیز در دسترس هستند. طول عمر باتری سمعک یک‌بارمصرف بستگی به‌اندازه باتری و تکنولوژی سمعک دارد. باتری‌های کوچک‌تر طول عمر کوتاه‌تر و باتری‌های بزرگ‌تر طول عمر بیشتری دارند. میانگین طول عمر باتری سمعک از ۵ تا ۲۰ روز است.
خرید سمعک با دیگر وسایل پزشکی تا حدی متفاوت است، به دلیل این‌که هنگام خرید به‌ناچار با اطلاعاتی زیادی روبرو خواهید شد که ماهیت فنی دارند و برای افراد غیرمتخصص تقریباً بی‌معنی و نامفهوم به نظر می‌رسند.
علاوه بر این، به علت این‌که اولین‌بار است که وارد این فرایند خاص می‌شوید، از روند تجویز سمعک اطلاع ندارید و معیاری ندارید که کیفیت کار را با آن بسنجید یا مقایسه کنید و درباره آنچه باید هنگام خرید سمعک برای شما انجام شود، آگاهی کامل ندارید.
بنابراین، ما در این مقاله تصمیم گرفتیم که با ارائه توضیحات روشن و واضحی درباره روند تجویز سمعک، قیمت سمعک، خرید سمعک، کمک‌هزینه سمعک بیمه‌ها و هرآنچه شما باید درمورد سمعک گوش بدانید، به شما کمک کنیم تا شما را به خریدار سمعک بهتری تبدیل کنیم.
چرا خرید سمعک برای اولین‌بار ممکن است تا حدی پیچیده باشد؟
برخی از این دلایل عبارت‌اند از:
- نوع و میزان «کم‌شنوایی» در افراد مختلف مثل «اثر انگشت» منحصربه‌فرد است؛ بنابراین هر فرد کم‌شنوا راه‌حل مخصوص به خود دارد.
- عملکرد سمعک‌ها به مهارت بالینی و دانش فردی که سمعک را تجویز می‌کند، خیلی وابسته‌اند.
- سمعک‌ها برای نیازهای شنیداری گوناگونی طراحی شده‌اند، بنابراین تکنولوژی و قیمت‌های متفاوتی دارند.
- استفاده از سمعک مانند سایر وسایل پزشکی از قبیل عینک و لنز هنوز در بین مردم خیلی رایج نشده است.
مواردی که پیش از خرید سمعک باید در نظر بگیرید:
- چه زمانی به سمعک نیاز دارید؟
- آیا باید از سمعک استفاده کنم؟
- آیا برای دریافت سمعک به فرایند خاصی (تجویز) نیاز است؟
- قیمت سمعک چقدر است؟
- آیا هزینه خرید سمعک زیاد است؟
- کمک‌هزینه سمعک بیمه؟
چه زمانی به سمعک نیاز دارید؟
علائمی هست که نشان می‌دهد شما به سمعک نیاز دارید. ما آن‌ها را بر اساس تأثیر مشکلات شنوایی در زندگی شما تنظیم کردیم. اگر به شماره یک رسیده‌اید، لازم است در این مورد تجدیدنظر کنید.
- به دلیل شنوایی‌تان، خود را منزوی کرده‌اید
- از فعالیت‌های اجتماعی کناره‌گیری کرده‌اید
- دیگر از فعالیت‌های اجتماعی خود لذت نمی‌برید، زیرا گفت‌وگو بسیار دشوار است
- در درک گفتار در حضور نویز، مشکلات زیادی دارید
- وقتی دو یا چند نفر در حال صحبت هستند، در دنبال‌کردن مکالمه با مشکل روبرو می‌شوید
- خانواده (یا همسایه) شما شکایت می‌کند که صدای تلویزیون خیلی بلند است
- «چی؟» یا «تکرار کن» را زیاد می‌گویید
- فکر می‌کنید مردم نجوا گونه حرف می‌زنند (در حالی که‌این‌طور نیست)
- گفتار را نامفهوم و ناواضح می‌شنوید
اگر به شماره ۶ در لیست فوق رسیدید، باید به پزشک یا شنوایی‌شناس مراجعه کنید. تشخیص کم‌شنوایی برای کسی که از آن رنج می‌برد، کمی دشوار است. درک ما از کم‌شنوایی ممکن است تا حدی اشتباه باشد.
بیشتر مردم فکر می‌کنند کم‌شنوایی مربوط به بلندی (ولوم) صداست، لطفاً بلند صحبت کنید!
کم‌شنوایی به‌طورکلی مربوط به بلندی صدا نیست، بیشتر به‌وضوح گفتار مربوط می‌شود. صدا را می‌شنوید، فقط متوجه نمی‌شوید که چه چیزی می‌گویند.
صحبت آن‌ها را می‌شنوید، اما آنچه می‌گویند واضح نیست. تصور شما این است که آن‌ها زیر لب (نجوا گونه) حرف می‌زنند یا طرز بیان بدی دارند. اما احتمالاً این‌طور نیست و آن‌ها چنین کاری نمی‌کنند.
شما فقط همخوان‌های با فرکانس بالا (مانند س و ش) در گفتار را نمی‌شنوید که وضوح منتقل می‌کنند. بیشتر اوقات کم‌شنوایی در محدوده فرکانس بالا شدیدتر است. این به معنا آن است که مردم در شنیدن همخوان‌ها در گفتار مشکل دارند. این صداها برای درک کلمات ضروری هستند. وقتی این اصوات را نمی‌شنوید، به نظر می‌رسد همه زیر لب و نجوا گونه سخن می‌گویند.
اگر ناتوانی شما در شنیدن واضح گفتار در حال رسیدن به مرحله‌ای است که می‌تواند در لذت‌بردن شما از زندگی تأثیر بگذارد، وقت آن است که سمعک تهیه کنید.
آیا باید از سمعک استفاده کنم؟
اگر در شنیدن گفتار مشکل دارید و این مشکل ناشی از کم‌شنوایی است، بله! زمان را از دست ندهید. زمان و ارتباطات اجتماعی ارزشمند هستند، بسیار ارزشمندتر از آنکه هدر شوند.
«زندگی برای زندگی‌کردن است؛ فقط برای این‌که تصوراتی قدیمی و تاریخ‌گذشته درمورد سمعک‌ها دارید، خود را از خوشبختی و ارتباطات انسانی محروم نکنید.»
آیا برای دریافت سمعک به فرایند خاصی (تجویز) نیاز است؟
دو پاسخ جداگانه برای این سؤال وجود دارد. پاسخ‌ها به دلیل حیطه‌های مختلفی که در آن تجویز انجام می‌شود، متفاوت است؛ بنابراین، پاسخ یک: بله، برای این‌که سمعک به‌خوبی برای شما کار کند، باید تجویز شود.
واژه تجویز، وقتی برای سمعک استفاده می‌شود، بیشتر درمورد سفارشی کردن هر سمعک برای گوش شما، کم‌شنوایی‌تان و سبک زندگی‌تان است. وقتی شنوایی‌شناس درباره تجویز سمعک صحبت می‌کند، در واقع درباره دستورالعمل‌های سفارشی‌سازی صدا صحبت می‌کند. این سفارشی‌سازی است که به سمعک امکان می‌دهد، دقیقاً همان چیزی را ارائه دهد که شما برای بهتر شنیدن نیاز دارید.
پاسخ دو: تجویز یعنی، فقط پزشک می‌تواند دارو تجویز کند، در بیشتر کشورها فقط شنوایی‌شناس می‌تواند سمعک را تجویز کند. برای فروش سمعک، لازم است فرد صلاحیت این کار را داشته باشند.
تجویز سمعک شامل ۴ مرحله است:
۱. معاینه گوش و شنوایی‌سنجی
اولین مرحله در تجویز سمعک معاینه گوش و انجام تست شنوایی‌سنجی است. در این مرحله، ابتدا شنوایی‌شناس نوع و میزان کم‌شنوایی و توانایی درک گفتار شما را بررسی می‌کند. سپس درباره عوارض کم‌شنوایی و تأثیر آن روی توانایی ارتباطی شما توضیحاتی می‌دهد.
۲. مشاوره و انتخاب سمعک مناسب
پس از معاینه گوش، شنوایی‌سنجی و انجام دیگر آزمون‌ها که در تجویز و تنظیم سمعک نقش مهمی دارند، شنوایی‌شناس در مورد علت، نوع و میزان کم‌شنوایی به شما توضیحات لازم را ارائه می‌دهد. چنانچه نتایج این آزمون‌ها نشان دهند که شما به سمعک نیاز دارید و درمان دارویی یا جراحی به شما کمکی نمی‌کند، شنوایی‌شناس درباره نیازهای شنوایی و سبک زندگی شما سؤالاتی می‌پرسد و باتوجه‌به موارد ذکر شده در مورد انواع سمعک از نظر شکل ظاهری و تکنولوژی‌های آن و این‌که شما باید از سمعک چه انتظاراتی داشته باشید، به شما مشاوره می‌دهد.
همچنین شنوایی‌شناس به شما درباره قیمت سمعک، کمک‌هزینه سمعک بیمه‌های پایه و تکمیلی و مدارکی که برای استفاده از این کمک‌هزینه لازم است، برای شما توضیح می‌دهد.
در آخر، شما و شنوایی‌شناس باتوجه‌به نوع و میزان کم‌شنوایی، سبک زندگی و نیازهای شنیداری شما و همچنین بودجه‌ای که شما برای خرید سمعک در نظر گرفته‌اید، در مورد این‌که بهترین سمعک برای شما کدام است؟ تصمیم‌گیری می‌کنید.
۳. قالب‌گیری از گوش
برای بیشتر سمعک‌ها نیاز است که ابتدا قالب‌گیری شود. در صورت نیاز، در همان جلسه مشاوره از گوش‌های شما قالب‌گیری می‌شود. قالب‌گیری از گوش‌ها، یکی از مراحل مهم در تجویز سمعک است. چنانچه قالب‌گیری به‌درستی انجام نشود، سمعک شما عملکرد مطلوبی نخواهد داشت.
۴. برنامه‌ریزی و تنظیم سمعک
پس از این‌که قالب و سمعک شما آماده شد، سمعک برای شما تنظیم و به شما تحویل داده می‌شود. ابتدا بررسی می‌شود که قالب یا سمعک به‌راحتی داخل یا پشت‌گوش شما قرار می‌گیرد. هنگام استفاده از سمعک نباید در گوشتان احساس ناراحتی کنید. سپس سمعک‌ها باتوجه‌به نیازهای شنیداری‌تان برای شما برنامه‌ریزی و تنظیم می‌شوند. همچنین نحوه استفاده، نگهداری مناسب و شرایط گارانتی سمعک برای شما توضیح داده می‌شود. در این جلسه، شما فرصت دارید تا نحوه گذاشتن و برداشتن سمعک داخل گوش و تعویض باتری آن را تمرین کنید.
به‌خاطر داشته باشید، چند روز طول می‌کشد که شما به سمعکتان عادت کنید. پس از چند روز استفاده از سمعک در محیط‌های مختلف و سازگاری با سمعک توصیه می‌شود که برای تنظیمات اصلاحی دوباره به شنوایی‌شناس مراجعه کنید. این جلسه مهم است، برای این‌که شنوایی‌شناس می‌تواند به سؤالات شما جواب دهد.
کل این مراحل در ۵ جلسه انجام می‌شود. پس از این جلسات باید برای معاینه، پیگیری و بررسی تنظیمات سمعکتان طبق دستورالعمل شنوایی‌شناس مراجعه کنید.
آیا هزینه خرید سمعک زیاد است؟
اگر برای اولین‌بار قصد خرید سمعک دارید، شاید تصور کنید که قیمت آن زیاد است. از ابتدا بهتر است شما به این فکر کنید که سمعک نمی‌خرید، بلکه برای سلامتی گوش‌ها و عملکرد بهتر مغز خود سرمایه‌گذاری می‌کنید. به بیان دیگر، برای “بهتر شنیدن” هزینه می‌کنید.
بخش اصلی هزینه تولید سمعک مربوط به واحد تحقیق و توسعه (R&D) است. کمپانی‌های تولیدکننده سمعک میلیون‌ها دلار و ساعت‌های کاری بی‌شماری صرف می‌کنند تا سمعک‌های تولیدی‌شان راحت‌تر و کارآمدتر شوند و مناسب نیازهای شنیداری مردم باشد.
سمعک‌های دیجیتال امروزی و ویژگی‌هایی مانند سیستم‌های کاهنده نویز، میکروفون‌های جهت‌دار و مدار حذف فیدبک (سوت سمعک) حاصل سال‌ها تحقیقات هستند.
ره‌آوردهای دیگر این تحقیقات درمان وزوز گوش، استفاده از مواد مقاوم به آب در سمعک‌ها، برنامه‌های اتوماتیک و اتصال بی‌سیم سمعک‌ها به گوشی‌های موبایل هوشمند و تلویزیون‌ها است.
اگرچه هزینه تحقیق و توسعه کمپانی‌های تولیدکننده سمعک خیلی زیاد است و این هزینه به قیمت نهایی سمعک اضافه می‌شود، اما در درازمدت باعث بهبود عملکرد سمعک‌ها می‌شود. بدون صرف این هزینه‌ها، سمعک‌ها یک آمپلی‌فایر ساده خواهند بود و قادر به فراهم‌کردن تجربه شنیداری مناسبی برای افراد کم‌شنوا نیستند.
توقع ما از سمعک‌ها زیاد است. اولین خواسته ما این است که سمعک کوچک باشد (دیده نشود)، سپس انتظار داریم که با استفاده از آن سریع و مثل یک فرد طبیعی قادر به شنیدن صداها و گفتار دیگران شویم.
وقتی شنوایی شما طبیعی است، گوش‌های شما با مغز شما ارتباط دارند، این ارتباط بین گوش و مغز منجر به درک شنوایی فضایی می‌شود، به‌طوری‌که شما می‌توانید جهت و منبع صدا را تشخیص دهید.
کمپانی‌های تولیدکننده سمعک همواره برای بهبود تکنولوژی تلاش می‌کنند و سعی می‌کنند به نقطه‌ای برسند که سمعک‌ها بتوانند این درک شنوایی فضایی را برای شما فراهم کنند.
صرف‌نظر از هزینه تحقیقات، دیدگاه دیگری در مورد قیمت سمعک وجود دارد. اگر فرض کنیم قیمت سمعک برای هر دو گوش شما ۵،۰۰۰،۰۰۰ تومان باشد و باتوجه‌به این‌که عمر مفید سمعک‌ها ۷-۵ سال است، سمعک در سال ۱،۰۰۰،۰۰۰ تومان، در ماه ۸۳،۰۰۰ تومان یا در روز ۲۷۰۰ تومان برای دو گوش شما هزینه دارد.
در نگاه اول قیمت سمعک زیاد است، اما باتوجه‌به این‌که شما در بیشتر ساعات بیداری و در هفت روز هفته از سمعک استفاده می‌کنید، قیمت سمعک زیاد نیست. هزینه سمعک روزانه کمتر از هزینه یک لیوان چای یا قهوه در یک کافی‌شاپ است.
استفاده از سمعک باعث ایجاد ارتباط، روابط اجتماعی و مزایای دیگری می‌شود، باتوجه‌به این سودمندی‌ها، بیشتر افرادی که سال‌ها استفاده از سمعک را تجربه کرده‌اند، معتقدند که این هزینه منطقی و ارزشمند است.
بهتر است این‌طور به موضوع خرید سمعک نگاه کنیم:
وقتی شما قصد دارید با ماشین از شهر «الف» به شهر «ب» بروید، بدون تردید سفر با ماشین پورشه نسبت به ماشین تویوتا لذت‌بخش‌تر خواهد بود. اما شما با ماشین تویوتا هم می‌توانید سفری ایمن و راحت از شهر «الف» به شهر «ب» داشته باشید.
در مورد سمعک هم همین‌طور است، در بیشتر موارد باتوجه‌به نوع و میزان کم‌شنوایی، نیازهای شنیداری و سبک زندگی نیازی به خرید سمعک‌های خیلی پیشرفته نیست. شما می‌توانید به‌جای سمعک‌های پیشرفته و عالی (Premium)، از سمعک‌های دارای تکنولوژی پایه (Basic) و محدوده متوسط (Mid-Range) که قیمت مناسب‌تری دارند، استفاده کنید.