پرکاری تیروئید چیست؟

پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید بیش از نیاز بدن شما هورمون‌های تیروئیدی بسازد.

تیروئید یک غده‌ی پروانه‌ای شکل کوچک در جلوی گردن است و هورمون‌هایی می‌سازد که نحوه‌ی مصرف انرژی بدن را کنترل می‌کنند. این هورمون‌ها تقریباً بر هر اندام بدن شما تأثیر می‌گذارند و بسیاری از مهم‌ترین عملکردهای بدن را کنترل می‌کنند. به عنوان مثال آن‌ها بر تنفس، ضربان قلب، وزن، هضم و خلق و خوی شما تأثیر می‌گذارند. در صورت عدم درمان، پرکاری تیروئید می‌تواند مشکلات جدی در قلب، استخوان ها، ماهیچه ها، چرخه قاعدگی و باروری شما ایجاد کند. اما درمان‌هایی وجود دارد که می‌تواند کمک کند.

چه چیزی باعث پرکاری تیروئید می‌شود؟

پرکاری تیروئید دلایل مختلفی دارد که عبارتند از:

• بیماری گریور؛ یک اختلال خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به تیروئید شما حمله می‌کند و باعث می‌شود که هورمون بیش از حد تولید کند؛ این شایع‌ترین علت است.
• ندول های تیروئید؛ که روی تیروئید شما رشد می‌کنند و معمولاً خوش خیم هستند (نه سرطانی). اما ممکن است بیش فعال شوند و هورمون تیروئید بیش از حد تولید کنند. ندول های تیروئید در افراد مسن شایع‌تر است.
• تیروئیدیت؛ التهاب تیروئید باعث می‌شود که هورمون تیروئید ذخیره شده از غده تیروئید شما نشت کند.
• ید بیش از حد؛ ید در برخی داروها، شربت‌های سرفه، جلبک دریایی و مکمل‌های حاوی جلبک دریایی یافت می‌شود. مصرف زیاد  آن‌ها می‌تواند باعث شود تیروئید شما هورمون تیروئید بیش از حد تولید کند.
• مصرف بیش از حد داروی تیروئید؛ افرادی که داروهای هورمون تیروئید را برای کم کاری تیروئید (تیروئید کم کار) مصرف می‌کنند، درصورت استفاده‌ی بیش از حد دچار پرکاری تیروئید می‌شوند.

چه کسانی در خطر پرکاری تیروئید هستند؟

• بانوان
• افراد بالای ۶۰       
• زنانی که در ۶ ماه گذشته باردار شده‌اند.
• افرادی که جراحی تیروئید یا مشکل تیروئید مانند گواتر داشته‌اند.
• افرادی که سابقه‌ی خانوادگی بیماری تیروئید دارند.
• افرادی که مبتلا به کم‌خونی خطرناک هستند، به‌طوری‌که بدن نتواند به اندازه کافی گلبول قرمز سالم بسازد، زیرا ویتامین B12 کافی ندارد.
• افرادی که دچار دیابت نوع ۱ ، نارسایی اولیه آدرنال یا یک اختلال هورمونی باشند.
• دریافت بیش از حد ید، از طریق خوردن مقادیر زیادی غذاهای حاوی ید یا استفاده از داروها یا مکمل‌های حاوی ید.

علائم پرکاری تیروئید چیست؟

علائم پرکاری تیروئید می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و معمولا شامل موارد زیر است:

• عصبی بودن یا تحریک پذیری
• خستگی
• ضعف عضلانی
• مشکل در تحمل گرما
• مشکل خواب
• لرزش، معمولا در دستان
• ضربان قلب سریع و نامنظم
• حرکات مکرر روده یا اسهال
• کاهش وزن
• نوسانات خلقی

گواتر؛ یک تیروئید بزرگ شده است که باعث تورم گردن شده و گاهی اوقات می‌تواند باعث مشکلات تنفسی یا بلع شود.در افراد بالای ۶۰ سال ممکن است علائم متفاوتی نسبت به جوانان داشته باشند. برای مثال، ممکن است اشتهای خود را از دست بدهند یا از دیگران کناره‌گیری کنند؛ که گاهی با افسردگی یا زوال عقل اشتباه گرفته می‌شود.

پرکاری تیروئید چه مشکلات دیگری می‌تواند ایجاد کند؟

اگر پرکاری تیروئید درمان نشود ممکن است مشکلات جدی را برای سلامتی ایجاد کند، از جمله:

• ضربان قلب نامنظم که می‌تواند منجر به لخته شدن خون، سکته مغزی، نارسایی قلبی و سایر مشکلات قلبی شود.
• ابتلا به بیماری چشمی به نام افتالموپاتی گریوز، که می‌تواند باعث دوبینی، حساسیت به نور و درد چشم شود؛ در موارد نادر، می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی شود.
• نازک شدن استخوان ها و پوکی استخوان
• مشکلات باروری در زنان
• عوارض بارداری مانند زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد، فشار خون بالا در بارداری و سقط جنین

پرکاری تیروئید چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک شما ممکن است با روش‌های مختلف بیماری شما را تشخیص دهد؛ از جمله:

• سابقه پزشکی شما و پرسش در مورد علائمی که دارید
• انجام معاینه فیزیکی
• آزمایشات تیروئید، مانندآزمایش خون TSH، T3، T4 و آنتی بادی تیروئید·
• آزمایشات تصویربرداری، مانند اسکن تیروئید، سونوگرافی، یا آزمایش جذب ید رادیواکتیو (آزمایش جذب ید رادیواکتیو میزان ید رادیواکتیو تیروئید را پس از بلعیدن مقدار کمی از خون اندازه می‌گیرد.)

راه‌های درمان پرکاری تیروئید چیست؟

راه‌های درمان پرکاری تیروئید شامل داروها، ید درمانی و جراحی تیروئید است.

داروهای پرکاری تیروئید عبارتند از:

• داروهای ضد تیروئید، که باعث می‌شوند تیروئید شما هورمون تیروئید کمتری بسازد. احتمالاً باید ۱ تا ۲ سال داروها را مصرف کنید و در برخی موارد، ممکن است لازم باشد داروها را برای چندین سال استفاده کنید. این ساده ترین درمان است، اما اغلب یک درمان دائمی نیست.
• داروهای مسدودکننده بتا، که می‌توانند علائمی مانند لرزش، ضربان قلب سریع و عصبی را کاهش دهند. آن‌ها به سرعت عمل کرده و می‌توانند به شما کمک کنند تا زمانی که سایر درمان‌ها تأثیرگذار باشند، احساس بهتری داشته باشید.
• ید درمانی، یک درمان رایج و موثر برای پرکاری تیروئید است که شامل مصرف ید رادیواکتیو خوراکی به صورت کپسول یا مایع است و به آرامی سلول‌های غده تیروئید را که هورمون تیروئید تولید می‌کنند از بین می برد و بر سایر بافت‌های بدن تأثیر نمی‌گذارد؛ تقریباً تمام افرادی که تحت درمان با ید رادیواکتیو هستند، بعداً دچار کم کاری تیروئید می‌شوند؛ به دلیل‌اینکه سلول‌های تولیدکننده‌ی هورمون تیروئید از بین رفته‌اند. اما کم کاری تیروئید نسبت به پرکاری تیروئید راحت تر درمان می شود و در درازمدت مشکلات کمتری برای سلامتی ایجاد می‌کند.
• انجام عمل جراحی برای برداشتن تمام و یا بخشی از غده‌ی تیروئید، این روش درمانی برای افراد مبتلا به گواتر بزرگ یا زنان بارداری که نمی توانند داروهای ضد تیروئید مصرف کنند، گزینه مناسبی است. اگر تمام تیروئید بیمار برداشته شود، باید تا آخر عمر از داروهای تیروئید استفاده کند؛ همچنین برخی از افرادی که بخشی از تیروئیدشان برداشته شده است نیز باید دارو مصرف کنند.

توجه داشته باشید درصورتی‌که پرکاری تیروئید دارید، ید بیش از حد دریافت نکنید. بهتر است با پزشک معالج خود در مورد اینکه از کدام غذاها، مکمل‌ها و داروها اجتناب کنید، صحبت کنید.